Μετακινείται παγκοσμίως μεγαλύτερος αριθμός ανθρώπων, όχι μόνο από εμπόλεμες ζώνες, αλλά για λόγους φτώχειας, ανισότητας και κλιματικής αλλαγής. Βρισκόμαστε μπροστά σε μια παγκόσμια τάση που θα συνεχιστεί. Ουδείς γνωρίζει για πόσο καιρό. Τη διεθνή διάσταση του θέματος μας την εξέθεσε ο Ύπατος Αρμοστής του ΟΗΕ, κ. Filippo Grandi που ήρθε μετά από πρωτοβουλία της κοινοβουλευτικής μας ομάδας να μιλήσει στη Βουλή, κατά τη διάρκεια της πρόσφατης επίσκεψής του στην Ελλάδα.
Είμασταν συνολικά απροετοίμαστοι ως κοινωνία. ‘Ηδη από τη δεκαετία ‘90 όταν άρχισε το πρώτο μεταναστευτικό ρεύμα. Τα προβλήματα άρχισαν όμως να σοβαρεύουν με το δεύτερο μεταναστευτικό κύμα, από χώρες της Ασίας και της Αφρικής, με διαφορετικά πολιτισμικά, φυλετικά και θρησκευτικά χαρακτηριστικά. Η κατάσταση επιδεινώθηκε λόγω της οικονομικής κρίσης και βεβαίως της προσφυγικής το 2015.
Αλλά εκείνος που ήταν ξεκάθαρα απροετοίμαστος για το προσφυγικό είναι η κυβέρνηση, η οποία σήμερα βρίσκεται αντιμέτωπη με τη δική της προεκλογική ρητορική. Μια ρητορική απλουστευτική και λαϊκίστικη. Μας έλεγαν σχεδόν το εξής : «Το πρόβλημα το δημιούργησε ο ΣΥΡΙΖΑ και οι ιδεοληψίες του, αλλά με τη δέουσα αυστηρότητα λύνεται μέσα σ’ ένα μήνα». ‘Οταν όμως ήρθαν αντιμέτωποι με τις «οδύνες» της διακυβέρνησης, κατέφυγαν σε αυτό που ξέρουν καλύτερα: τη ρητορική του φόβου και της τρομοκράτησης του λαού.
Τώρα διαπιστώνουν ότι είναι το σοβαρότερο πρόβλημά τους. Για ποιούς λόγους;
Πρώτον: Δεν μπορούν να τηρήσουν τις προεκλογικές τους δεσμεύσεις. Κυρίως να αποσυμφορήσουν τα νησιά. Ο Ερντογάν δεν δέχεται επιστροφές αλλοδαπών από την ηπειρωτική Ελλάδα. Δέχεται μόνον αυτούς που βρίσκονται στα νησιά, γιατί μόνον αυτοί αποδεδειγμένα ήρθαν από τις τουρκικές ακτές. ‘Ετσι ερμηνεύει την υποχρέωση της Τουρκίας να δέχεται επιστροφές, υποχρέωση που απορρέει από την Κοινή δήλωση Ε.Ε – Τουρκίας του 2016. ‘Ολα αυτά τα χρόνια η ΝΔ το ήξερε αυτό, αλλά δημαγωγούσε.
Δεύτερον: Ακόμη και αυτούς που μπορούν να μετακινήσουν, δύσκολα τους εγκαθιστούν στην ηπειρωτική Ελλάδα, γιατί αντιδρούν οι τοπικές κοινωνίες. Πρώτα από όλα οι δικοί τους, αφού τόσα χρόνια διαπαιδαγώγησαν τους βουλευτές και τα τοπικά τους στελέχη, με την αντίληψη του κ. Σαμαρά, ότι δηλαδή πρόκειται για «λαθροεισβολή». Χαίρομαι γιατί άκουσα τον ίδιο τον πρωθυπουργό να χρησιμοποιεί προς τους περιφερειάρχες, ένα επιχείρημα που είχα διατυπώσει κι εγώ σ’ ένα άρθρο μου στην Καθημερινή: πως είναι δυνατόν να ζητάμε αλληλεγγύη για την φιλοξενία των προσφύγων από τους εταίρους μας στην Ευρώπη, όταν εμείς οι ίδιοι στο εσωτερικό της χώρας δεν δείχνουμε αλληλεγγύη μεταξύ μας;
Τρίτον: Γιατί υπάρχει η θεμελιώδης αβεβαιότητα ως προς τον αριθμό των ανθρώπων που θα έρθουν και αυτών που θα φύγουν. Ως προς τις ροές των εισερχομένων εξαρτώμαστε από τις διαθέσεις του Ερντογάν, ο οποίος ανοιγοκλείνει κατά βούληση τη στρόφιγγα. Ως προς αυτούς που θα εγκαταλείψουν τη χώρα εξαρτώμαστε από τη συνεργασία των Ευρωπαίων. Προς το παρόν λίγοι είναι πρόθυμοι να συνεργαστούν.
- Ο νέος νόμος για το προσφυγικό αποβλέπει στην αποτροπή. Ως σύνολο διατάξεων στέλνει ένα μήνυμα σαφές : Μην έρχεστε στην Ελλάδα, γιατί αυτό που σας περιμένει είναι μια διαδικασία ασύλου εξόχως αυστηρή, αλλά και ο εγκλεισμός σε Κλειστά Κέντρα Διαβίωσης. Παρά τις επιμέρους επιφυλάξεις μας τον ψηφίσαμε γιατί προσπαθεί να βάλει τα πράγματα σε μια σειρά μετά το μπάχαλο του ΣΥΡΙΖΑ.
- Το αποτρεπτικό μήνυμα μπορεί σε ένα πρώτο χρόνο να περιορίσει τις ροές, αλλά αυτό εξαρτάται, όπως είδαμε, από την πολιτική της Τουρκίας. Η οποία γνωρίζει ότι κρατά τα κλειδιά του προβλήματος και θέλει να το μετατρέψει σε διμερές ζήτημα. Να σύρει την Ελλάδα σε διαπραγματεύσεις, όπου προφανώς θα βάλει όλα τα ζητήματα στο τραπέζι. Θα ήταν ολέθριο σφάλμα να πέσουμε σ’αυτήν την παγίδα. Στο προσφυγικό η Τουρκία πρέπει να έχει ως συνομιλητή την Ευρώπη. Μόνον μια κοινή ευρωπαϊκή στάση απέναντι στην Τουρκία μπορεί να κρατήσει το προσφυγικό σε ελεγχόμενα επίπεδα.
ΠΟΙΑ ΕΙΝΑΙ Η ΔΙΚΗ ΜΑΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗ;
Τι κάνουμε λοιπόν εμείς; Ποιος είναι ο δικός μας ρόλος ως Κίνημα Αλλαγής; Ως φορέας προοδευτικής πολιτικής; Προσέξτε μάλιστα. Σε ένα πεδίο όπου ο ΣΥΡΙΖΑ έχει χάσει παντελώς οποιαδήποτε αξιοπιστία και νομιμοποίηση να ασκεί κριτική, μετά την τραγική διαχείριση του ζητήματος
Ηταν λάθος η κατάργηση του Υπουργείου Μεταναστευτικής Πολιτικής και σίγουρα λάθος η χαώδης υπερσυγκέντρωση αρμοδιοτήτων στο Υπουργείο Προστασίας του Πολίτη. Το προσφυγικό/μεταστευτικό δεν είναι ζήτημα που μπορεί να εξαντληθεί στην αστυνόμευση των συνόρων και τη διαχείριση κλειστών κέντρων διαβίωσης.
ΤΟ ΤΡΙΠΤΥΧΟ (ΤΡΕΙΣ ΠΥΛΩΝΕΣ) ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΜΑΣ:
ΡΕΑΛΙΣΜΟΣ/ ΣΕΒΑΣΜΟΣ ΤΩΝ ΔΙΕΘΝΩΝ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΩΝ ΤΗΣ ΧΩΡΑΣ/ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ
ΡΕΑΛΙΣΜΟΣ ΣΗΜΑΙΝΕΙ ΌΤΙ ΔΕΝ ΕΠΙΤΡΕΠΕΤΑΙ ΝΑ ΣΗΚΩΝΕΙ ΟΛΟ ΤΟ ΒΑΡΟΣ Η ΕΛΛΑΔΑ ΚΑΙ ΓΕΝΙΚΟΤΕΡΑ ΟΙ ΠΡΩΤΕΣ ΧΩΡΕΣ ΥΠΟΔΟΧΗΣ/ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΜΠΕΙ ΣΤΟ ΠΑΙΧΝΙΔΙ ΓΙΑ ΤΑ ΚΑΛΑ Η ΕΥΡΩΠΑΙΚΗ ΕΝΩΣΗ. ΝΑ ΥΠΑΡΞΕΙ ΔΙΚΑΙΗ ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΤΗΣ ΕΥΘΥΝΗΣ ΜΕ ΚΥΡΩΣΕΙΣ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ ΑΠΕΝΑΝΤΙ ΣΤΙΣ ΧΩΡΕΣ ΠΟΥ ΔΕΝ ΔΕΧΟΝΤΑΙ ΠΡΟΣΦΥΓΕΣ.
ΔΙΕΘΝΕΣ ΔΙΚΑΙΟ: ΠΡΟΣΗΛΩΣΗ ΤΗΣ ΧΩΡΑΣ ΣΤΙΣ ΔΙΕΘΝΕΙΣ ΤΗΣ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ ΠΟΥ ΑΠΟΡΡΕΟΥΝ ΑΠΟ ΤΟ ΔΙΚΑΙΟ ΤΗΣ ΠΑΡΟΧΗΣ ΔΙΕΘΝΟΎΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ. ΤΟ ΔΙΕΘΝΕΣ ΔΙΚΑΙΟ ΕΙΝΑΙ ΖΩΤΙΚΗΣ ΣΗΜΑΣΙΑΣ ΓΙΑ ΤΗ ΧΩΡΑ ΕΠΕΙΔΗ ΕΙΝΑΙ ΚΑΙ Η ΑΣΠΙΔΑ ΜΑΣ ΑΠΕΝΑΝΤΙ ΣΤΗΝ ΕΠΙΘΕΤΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΤΗΣ ΤΟΥΡΚΙΑΣ.
ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ ΣΕ 3 ΕΠΙΠΕΔΑ: ΑΠΑΙΤΟΥΜΕ ΟΠΩΣ ΕΙΠΑΜΕ ΤΗΝ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ ΤΩΝ ΕΥΡΩΠΑΙΩΝ ΕΤΑΙΡΩΝ ΜΑΣ. ΖΗΤΑΜΕ ΟΜΩΣ ΚΑΙ ΤΗΝ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ ΣΤΟ ΕΣΩΤΕΡΙΚΟ ΤΗΣ ΧΩΡΑΣ. ΟΙ ΠΟΛΕΙΣ ΚΑΙ ΟΙ ΤΟΠΙΚΕΣ ΚΟΙΝΟΤΗΤΕΣ ΝΑ ΔΕΧΘΟΥΝ ΜΙΑ ΔΙΚΑΙΗ ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΤΩΝ ΠΡΟΣΦΥΓΩΝ.
ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ ΟΜΩΣ ΚΑΙ ΩΣ ΖΗΤΗΜΑ ΑΝΘΡΩΠΙΣΜΟΥ ΑΠΕΝΑΝΤΙ ΣΕ ΑΝΘΡΩΠΟΥΣ ΠΟΥ ΕΓΚΑΤΑΛΕΙΠΟΥΝ ΤΙΣ ΧΩΡΕΣ ΤΟΥΣ ΓΙΑ ΝΑ ΣΩΣΟΥΝ ΤΙΣ ΖΩΕΣ ΤΟΥΣ. ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ ΔΗΛΑΔΗ ΩΣ ΕΚΠΛΗΡΩΣΗ ΕΝΟΣ ΗΘΙΚΟΥ ΚΑΘΗΚΟΝΤΟΣ ΤΗΣ ΑΡΙΣΤΕΡΑΣ.
- Θα πρέπει οι δήμαρχοι που ανήκουν στον δικό μας χώρο να αποτρέψουν τις τοπικές κοινωνίες από τον ακραίο και μισαλλόδοξο λόγο και να συστήσουν ένα δίκτυο αλληλεγγύης και ανθρωπιάς για τους πρόσφυγες που καταφθάνουν στη χώρα. Στον Δήμο της Αθήνας το κάναμε και πέτυχε.
- Ως πολιτικός χώρος πρέπει να μιλήσουμε ευθέως για την κοινωνική ένταξη των προσφύγων. Να ξεφύγουμε από την αριθμητική του «πόσοι μπήκαν και πόσοι βγήκαν» και να δούμε τη θεμελιώδη προκληση της κοινωνικής ένταξης, ως ζήτημα κοινωνικής συνοχής. Αλλά η συνύπαρξη αυτή δεν θα γίνει στο πλαίσιο μια πολυπολιτισμικής σούπας. Οι άνθρωποι που δικαίως ζητούν να ζήσουν στη χώρα μας, θα δεκτοί, υπό τη βασική προϋπόθεση ότι θα σεβαστούν τους θεμελιώδεις κανόνες της κοινωνικής συμβίωσης, έτσι όπως αυτοί απορρέουν από τη φιλελεύθερη και δημοκρατική κληρονομιά του δυτικού πολιτισμού.
- Πρέπει να προβάλουμε με ρεαλισμό αλλά και θάρρος τις αξίες μας, τις οποίες η σφοδρότητα της προσφυγικής κρίσης εύλογα δοκίμασε και δοκιμάζει.
- Πιστεύουμε σε μια ανοιχτή κοινωνία που η συνύπαρξη διαφορετικών πολιτισμών, διαφορετικών αντιλήψεων, διαφορετικών εν τέλει ανθρώπων, είναι όχι μόνο εφικτή, αλλά και επιθυμητή.
- Το πιστεύουμε αυτό ως θεμελιώδη αξία της πολιτικής μας ταυτότητας. ‘Οχι ως αναγκαίο κακό που απορρέει από την γεωγραφική θέση της χώρας ή την παγκοσμιοποίηση.
- Δεν είμαστε όμως και αφελείς: ο γρήγορος και άτακτος μετασχηματισμός της Ελλάδας από χώρα προέλευσης μεταναστών σε χώρα υποδοχής, μετασχηματισμός που έγινε σε λιγότερο από μία γενιά, είναι πάντοτε μια τεράστια πρόκληση, και οι φοβίες, και ανησυχίες των ανθρώπων απόλυτα κατανοητές.
- Δεν θεωρούμε πως μπορεί η Ελλάδα να απορροφήσει όλους τους ανθρώπους που αναζητούν μια καλύτερη ζωή στην Ευρώπη. Γι’ αυτό και η στρατηγική που έχει χαράξει το Κίνημα Αλλαγής, μια στρατηγική πίεσης προς την Ευρώπη να αναλάβει τις ευθύνες της, είναι μια σωστή στρατηγική.
