31 Μαΐου 2022
Ως προς το κύριο σώμα του νομοσχεδίου που αφορά την ψηφιοποίηση των εγγράφων, τις επιδόσεις με ηλεκτρονικό τρόπο, την απαλλαγή των αστυνομικών από τα γραφειοκρατικά καθήκοντα της επικύρωσης του γνησίου της υπογραφής και επιτέλους το γεγονός ότι οι αστυνομικοί θα αφοσιωθούν στα κύρια καθήκοντά τους σε ένα μεγάλο τμήμα της Αστυνομίας, όλα αυτά είναι θετικά.
Δυστυχώς τη θετική αυτή εικόνα που απορρέει από τον κύριο κορμό του νομοσχεδίου την υπονομεύουν επιμέρους διατάξεις οι οποίες είναι ξένες ως συνήθως προς το κύριο αντικείμενό του.
Παραμένω προς το παρόν σε κάποια βασικά άρθρα.
Στο άρθρο 16 ξέρουμε ότι μέχρι τώρα οι περιφέρειες επιχορηγούσαν τις υπηρεσίες της Ελληνικής Αστυνομίας και του Πυροσβεστικού Σώματος. Έρχεστε τώρα και προσθέτετε και τους δήμους σε μια εποχή βέβαια ισχνών αγελάδων, σε μια εποχή που οι δήμοι πραγματικά βρίσκονται σε τεράστια αδυναμία να ανταποκριθούν στα στοιχειώδη καθήκοντά τους. Γιατί; Μεταξύ πολλών άλλων λόγων, κυρίως λόγω της ακρίβειας. Με ποιους πόρους θα μπορέσουν, λοιπόν, οι δήμοι να επιχορηγήσουν τα Σώματα Ασφαλείας, αλλά και τα καταστήματα κράτησης που βρίσκονται στις περιφέρειές τους, όπως δεχτήκατε; Αυτό αποτελεί ένα αίνιγμα.
Θα έπρεπε να σκεφτούμε, λοιπόν, το ενδεχόμενο μιας διαδημοτικής συνεργασίας για την κάλυψη της επιχορήγησης, ειδικά μάλιστα όταν οι φυσικές καταστροφές κατά κανόνα υπερβαίνουν τα διοικητικά όρια ενός δήμου. Το λέω αυτό γιατί σύμφωνα με το άρθρο 202 του ν.3464 το ποσοστό επιχορήγησης δεν μπορεί να υπερβαίνει το 1,5% των τακτικών εσόδων του δήμου. Αναρωτιέμαι, λοιπόν, πώς θα είναι αποτελεσματική η επιχορήγηση αυτή, όταν ουσιαστικά ο δήμος είναι περιορισμένος να δαπανήσει ένα πολύ χαμηλό μέρος από αυτά που απαιτούνται;
Άρθρο 21. Είναι σωστό ότι μετατρέπονται προς το αυστηρότερο οι προϋποθέσεις βάσει των οποίων μπορεί κατ’ εξαίρεση να οπλοφορεί ο αστυνομικός και εκτός υπηρεσίας. Όμως σύμφωνα με την κείμενη νομοθεσία, με τον ν.3169, ο οπλισμός των αστυνομικών παραδίδεται αυτοδίκαια και από τους ίδιους στην υπηρεσία, όταν δεν έχουν υποστεί τη συντηρητική εκπαίδευση οπλοτεχνικής και σκοποβολής με μέριμνα μάλιστα της υπηρεσίας. Αυτές οι εκπαιδεύσεις ελέω μνημονίων έχουν κυριολεκτικά παγώσει. Ουσιαστικά η πλειονότητα των αστυνομικών αυτή τη στιγμή κακώς φέρει οπλισμό.
Θα ήθελα σε αυτό το σημείο, κύριε Υπουργέ, να ενημερώσετε το Σώμα για το εάν οι προβλεπόμενες από τον νόμο εκπαιδεύσεις οπλοτεχνικής και σκοποβολής έχουν ξεκινήσει και πάλι. Εάν όχι, τι σκοπεύει να κάνει το Υπουργείο;
Έρχομαι τώρα στο άρθρο 28 που αφορά την Πανεπιστημιακή Αστυνομία. Το είπα προ ημερών, το επανέλαβε και ο κ. Λοβέρδος, έχει επιμείνει και καλά κάνει. Το δημόσιο σχολείο και το δημόσιο πανεπιστήμιο σε αυτή τη χώρα αποτέλεσαν κατ’ εξοχήν το μέσο κοινωνικής ανέλιξης ήδη από τον 19ο αιώνα. Ένα από τα σημαντικότερα βιβλία που θεωρώ ότι διάβασα στη ζωή μου είναι η διδακτορική διατριβή του Κωνσταντίνου Τσουκαλά με τίτλο: «Εξάρτηση και αναπαραγωγή για τον ρόλο των εκπαιδευτικών μηχανισμών στην Ελλάδα», η οποία έρχεται και τεκμηριώνει ακριβώς αυτό, τον ρόλο που διαδραμάτισε στην κοινωνική άνοδο αποκλεισμένων στρωμάτων, κυρίως των αγροτικών πληθυσμών, το δημόσιο σχολείο και το δημόσιο πανεπιστήμιο.
Στον βαθμό, λοιπόν, που επικρατεί αυτή η κατάσταση στα δημόσια πανεπιστήμια οι ανισότητες διευρύνονται, γιατί η ιδιωτική εκπαίδευση προχωρά κανονικά και εμείς καθόμαστε τώρα και παριστάνουμε μάρτυρες μιας σύγκρουσης η οποία εξυπηρετεί τα επιμέρους ακροατήρια των δύο κομμάτων της Συμπολίτευσης και της Αντιπολίτευσης, που η μεν Νέα Δημοκρατία ποντάρει στη γοητεία της βίαιης επιβολής του νόμου, ο δε ΣΥΡΙΖΑ στη γοητεία της βίαιης αμφισβήτησης του νόμου.
Εμείς δεν πρόκειται να μπούμε σε αυτό το παιχνίδι είτε με τις βιβλιοθήκες είτε με τις βαριοπούλες. Από την πρώτη στιγμή υιοθετήσαμε την άποψη και εκπονήσαμε και πρόταση νόμου ότι θα πρέπει επιτέλους οι πρυτανικές αρχές των πανεπιστημίων να αναλάβουν και αυτές τις ευθύνες τους και να οργανώσουν την ασφάλεια μέσα στους πανεπιστημιακούς χώρους.
Εσείς, όμως, ψηφίσατε την Πανεπιστημιακή Αστυνομία με τον ν.4777, η οποία ακόμα ενάμιση χρόνο μετά δεν έχει λειτουργήσει. Βλέπουμε ένα ατέρμονο μπρος πίσω τόσο από πλευράς στελέχωσης, όσο και από πλευράς λειτουργίας και επιχειρησιακού σχεδιασμού. Προσθέτετε σήμερα ένα δεύτερο εδάφιο στο άρθρο 18 του ν.4777 με το οποίο μετατρέπετε ουσιαστικά τα μέλη της Πανεπιστημιακής Αστυνομίας σε ειδικούς φρουρούς, οι οποίοι όταν δεν μπορούν να ασκούν τα καθήκοντα πανεπιστημιακής φύλαξης, θα ασκούν κανονικά τα καθήκοντά τους. Βλέπουμε ουσιαστικά μια σταδιακή μετατόπιση της θέσης της Κυβέρνησης. Επί της ουσίας δεν μιλάμε για ειδικό σώμα φύλαξης των πανεπιστημίων, αλλά για μια επιπρόσθετη υπηρεσία που καλούνται να επιτελέσουν οι ειδικοί φρουροί.
Έρχομαι τώρα στις διατάξεις που αφορούν τη Γενική Γραμματέα Αντεγκληματικής Πολιτικής. Από την πρώτη στιγμή, από τους πρώτους μήνες της διακυβέρνησής σας όταν αποφασίσατε να μεταφέρετε τις αρμοδιότητες της Γενικής Γραμματείας Αντεγκληματικής Πολιτικής από το Υπουργείο Δικαιοσύνης στο Υπουργείο Προστασίας του Πολίτη το είχαμε πει ότι αυτό είναι ένα θανάσιμο σφάλμα. Γιατί με αυτόν τον τρόπο θα δοθεί μέσα στο σωφρονιστικό σύστημα ένα υπέρμετρο βάρος στην καταστολή και θα τεθεί σε δεύτερη μοίρα η μέριμνα για την κοινωνική επανένταξη των κρατουμένων.
Έχουμε εναλλακτικά μέτρα κράτησης της ποινής τα οποία τα βλέπουμε ουσιαστικά να παραπαίουν, να τα έχει αφήσει στην τύχη τους η σημερινή Κυβέρνηση. Αναφέρομαι πρώτα από όλα στον θεσμό των αγροτικών φυλακών, τον οποίο στην κυριολεξία τον έχετε αφήσει να μαραζώνει, τη στιγμή μάλιστα που υπάρχει πρόβλημα και πάλι υπερπληθυσμού στα κανονικά καταστήματα κράτησης και πολύ μικρής πληρότητας στα αγροτικά καταστήματα. Και έρχεστε αυτή τη στιγμή να ελαφρύνετε τις προϋποθέσεις τις οποίες είχατε θέσει -τις αυστηρές προϋποθέσεις- για τη μεταγωγή στις αγροτικές φυλακές, αλλά και πάλι το κάνετε τσιγκούνικα και ουσιαστικά δεν θα έχει αντίκρισμα αυτή η νομοθετική μετατροπή. Γιατί; Γιατί παραμένουν οι πολύ αυστηρές προϋποθέσεις σχετικά με τη χορήγηση άδειας στις περιπτώσεις της κάθειρξης και στις περιπτώσεις της φυλάκισης, όπως σωστά έχει λεχθεί, θα προτιμά ο κρατούμενος ουσιαστικά την υφ’ όρον απόλυση από τη μεταγωγή στις αγροτικές φυλακές.
Αλλά φαίνεται ότι τίποτε δεν μένει κανονικά στον χώρο των φυλακών.
Μας φέρνετε δύο διατάξεις, με τις οποίες στην ουσία αποδιαρθρώνετε αφ’ ενός μεν το σύστημα των μετατάξεων, των αποσπάσεων στις φυλακές και εγκαθιστάτε τον Υπουργό με δικαίωμα βέτο. De facto, δηλαδή, καταργείτε τα υπηρεσιακά συμβούλια. Αφ’ ετέρου στα θέματα των διορισμών σε θέσεις ευθύνης και πάλι ουσιαστικά κυρίαρχος γίνεται ο Υπουργός. Όλη αυτή η υπερσυγκέντρωση αρμοδιοτήτων στο πρόσωπο του Υπουργού που κανονικά ασκούνται και από συλλογικά διοικητικά όργανα τι μαρτυρά; Μας διαβεβαιώνει ότι ουσιαστικά δεν λειτουργούν οι κανονικοί θεσμοί. Είτε οι κανονικοί θεσμοί σε ό,τι αφορά τις μεταθέσεις τις αποσπάσεις κ.λπ. είτε οι κανονικοί θεσμοί διορισμών σε θέσεις ευθύνης. Και όλο αυτό το ανακάτωμα τελικά οδηγεί σε μία υπερσυγκέντρωση στο πρόσωπο του Υπουργού.
Αυτό μόνο του είναι μια ένδειξη ότι το σύστημα δεν λειτουργεί. Ότι η απόσπαση των φυλάκων από το Υπουργείο Δικαιοσύνης έχει οδηγήσει σε μια κατάσταση μιας διαρκούς έκτακτης νομοθέτησης. Το θέμα της ηλεκτρονικής επιτήρησης, το περίφημο βραχιολάκι, είχε αρχίσει πιλοτικά και ανατέθηκε με διαδικασίες ειδικές στον πρώην διευθύνοντα σύμβουλο της ιδιωτικής εταιρείας. Στη συνέχεια διορίστηκε διοικητής της ΕΥΠ με περιορισμένα προσόντα και αναγκάστηκε ο νομοθέτης να έρθει εκ των υστέρων να μειώσει τα νομοθετημένα προσόντα. Παρ’ όλα αυτά, ακόμη και εκεί, βλέπουμε ότι κατά παρέκκλιση ουσιαστικά των διατάξεων, αφού έχει έρθει το Νομικό Συμβούλιο του Κράτους και έχει πει ότι έχει λήξει η σύμβαση ήδη από το 2019, εσείς αναγκάζεστε να έρχεστε νομοθετικά αυτή τη στιγμή για να καλύψετε το κενό. Θα γίνει ανοικτός διαγωνισμός για το θέμα της ηλεκτρονικής επιτήρησης; Υπάρχει διαγωνισμός που τρέχει; Πότε θα λειτουργήσει κανονικά το θέμα της ηλεκτρονικής επιτήρησης;
Το θέμα της κοινωνικής υπηρεσίας στους δήμους είναι ένας άλλος τρόπος εναλλακτικής έκτισης ποινής. Βλέπουμε, δηλαδή, ότι είτε μιλάμε για αγροτικές φυλακές είτε μιλάμε για ηλεκτρονική επιτήρηση είτε μιλάμε για κοινωνική υπηρεσία, ουσιαστικά αυτά τα τρία μέτρα τα οποία θα μπορούσαν να αποσυμφορήσουν τις φυλακές και να οδηγήσουν σε μια ομαλή επανένταξη των κρατουμένων με τον ένα ή με τον άλλο τρόπο, έχουν τεθεί σε δεύτερη μοίρα και αποτελούν αντικείμενο διαρκώς μιας εμβαλωματικής νομοθεσίας.
Αυτό ακριβώς έρχεται και δικαιώνει την άποψη που είχαμε εκφράσει τότε ότι είναι λάθος να έχουν περιέλθει οι αρμοδιότητες στο Υπουργείο Προστασίας του Πολίτη. Με αυτόν τον τρόπο το πρόβλημα της εγκληματικότητας, κύριε Υπουργέ, έχει αρχίσει πια να απασχολεί πάρα πολύ σοβαρά και την τοπική αυτοδιοίκηση, όπως έδειξε ο Δήμαρχος Αθηναίων με τις δηλώσεις του. Και δυστυχώς πρέπει να θυμίσω ότι το πρόβλημα αυτό στην Αθήνα είναι διαχρονικό. Και ο ομιλών όταν ασκούσε τα χρέη του δημάρχου είχε αναγκαστεί να ζητήσει την παραίτηση του τότε Υπουργού Προστασίας του Πολίτη. Δυστυχώς τα προβλήματα αυτά παραμένουν όσο το σωφρονιστικό μας σύστημα θα παραμένει καθηλωμένο σε μία αντίληψη καταστολής που προηγείται ακόμη και αυτού του Διαφωτισμού.
Σας ευχαριστώ πολύ.
