18 Μαρτίου 2021
Συζητούμε σήμερα στην Ολομέλεια της Βουλής των Ελλήνων την προσαρμογή της ελληνικής έννομης τάξης στον Κανονισμό (ΕΕ) 2017/1939 του Συμβουλίου της 12ης Οκτωβρίου 2017 σχετικά με την εφαρμογή ενισχυμένης συνεργασίας για τη σύσταση της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας. Προφανώς η άμεση προσαρμογή της χώρας μας στις προβλέψεις του εν λόγω κανονισμού είναι επιτακτική, λόγω των υποχρεώσεων που απορρέουν από τη συμμετοχή της Ελλάδας στην Ευρωπαϊκή Ένωση, η οποία μέσω αυτού του κανονισμού προσπαθεί να φυλάξει τα θεμελιώδη οικονομικά της συμφέροντα, στο πλαίσιο του Χώρου Ελευθερίας, Ασφάλειας και Δικαιοσύνης και δη του άρθρου 86 της Συνθήκης για την Λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Κατα τη χθεσινή συνεδρίαση της Επιτροπής κατά την Β’ Ανάγνωση του σχεδίου νόμου, ο Υπουργός Δικαιοσύνης εξέφρασε ένα παράπονο: Ότι εισηγητές και ομιλητές της αντιπολίτευσης αναφέρθηκαν ελάχιστα στο περιεχόμενο του σχεδίου νόμου. Πέραν της πυκνής επικαιρότητας και μεσούσης της πανδημικής κρίσης, ευθύνη γι αυτό έχετε και εσείς κύριε Υπουργέ. Αντί να έχουμε ένα σχέδιο νόμου προσαρμογής της ελληνικής έννομης τάξης σε ενωσιακό κανονισμό, βάζετε δίπλα το “και άλλες διατάξεις”, όπου αυτές οι “και άλλες διατάξεις” τελικά συγκεντρώνουν την προσοχή μας, λόγω των νομικών κακοτεχνιών και αστοχιών, στις οποίες συστηματικά καταφεύγετε, όχι μόνο εσείς, αλλά η κυβέρνηση συνολικά.
Στο πρώτο κεφάλαιο, που περιλαμβάνει τα άρθρα 1 έως και 19 και αφορούν την ευρωπαϊκή εισαγγελία, αναφέρθηκε αναλυτικά και η εισηγήτρια μας, η κυρία Γιαννακοπούλου, τόσο στην Επιτροπή όσο και στην Ολομέλεια, όπως επί παραδείγματι θέματα που αφορούν τη θητεία και τα τυπικά προσόντα του Ευρωπαίου Εισαγγελέα. Από την πλευρά μου κύριε Υπουργέ θα ήθελα να σταθώ ειδικότερα στο άρθρο 14.
Στο άρθρο 14 προβλέπεται η κατά παρέκκλιση κάθε γενικής ή ειδικής διάταξης μετάθεση ή απόσπαση οκτώ συνολικά δικαστικών υπαλλήλων στο Γραφείο του Ευρωπαίων Εντεταλμένων Εισαγγελέων, οι οποίες είναι για τρία έτη και μπορούν να ανανεωθούν μέχρι και τρείς φορές. Βλέπουμε ότι και σε αυτό το νομοσχέδιο επαναλαμβάνεται η πάγια τακτική της κυβέρνησης των κατά παρέκκλιση αποσπάσεων και μετατάξεων. Αυτή τη φορά επεκτείνεται και στους δικαστικούς υπαλλήλους. ‘Εχω βαρεθεί να βλέπω σε νσχ της κυβέρνησής σας κατά παρέκκλιση μετατάξεις και αποσπάσεις. Η εξαίρεση έχει μετατραπεί σε κανόνα. Γιατί το κάνατε αυτό; Γιατί αυτή η συστηματική περιφρόνηση προς την κανονική διαδικασία; Δεν αντιλαμβάνεστε το κακό που κάνετε στη δημόσια διοίκηση; ‘Οτι με την κατά παρέκκλιση διαδικασία παρακάμπτετε διαρκώς τα υπηρεσιακά συμβούλια της υπηρεσίας προέλευσης και έτσι απογυμνώνετε κάποιες υπηρεσίες από πολύτιμο ανθρώπινο δυναμικό για να τοποθετήσετε σε άλλες τους αρεστούς σε εσάς υπαλλήλους; Είναι αυτό Επιτελικό Κράτος; Θα ήθελα κάποτε, κύριε Υπουργέ, να μου εξηγήσει κάποιος τη σκοπιμότητα της προτεινόμενης ρύθμισης. Εσείς για παράδειγμα! Και μην σπεύσετε παρακαλώ να μου πείτε ότι η κανονική διαδικασία αποσπάσεων και μετατάξεων είναι βραδεία και δυσκίνητη, γιατί η κυβέρνησή σας φέρει την ευθύνη που δεν την έχει αλλάξει εδώ και 20 μήνες.
Ως προς το δεύτερο κεφάλαιο: Στο άρθρο 21 προβλέπεται και πάλι αλλαγή των οργανικών θέσεων στους δικαστές της πολιτικής και ποινικής δικαιοσύνης. Πρόκειται για την τρίτη κατά σειρά παρέμβασή σας μέσα σε 18 μήνες στον αριθμό των οργανικών θέσεων των δικαστών, μετά την παρέμβαση του άρθρου 38 του ν. 4640/2019 και το άρθρο 62 του ν. 4689/2920. Εντύπωση προκαλεί που δεν έχετε επιφυλάξει καμία παρέμβαση στις θέσεις ειρηνοδικών και πρωτοδικών, αλλά και στον αριθμό των δικαστικών υπαλλήλων, ιδίως μετά την ψήφιση των νόμων 4738 και 4745 του 2021 που αφορούν τον νέο πτωχευτικό κώδικα και την επιτάχυνση των διαδικασιών που αφορούν τα υπερχρεωμένα νοικοκυριά.
Πάμε τώρα στο άρθρο που έχει προκαλέσει και τις περισσότερες συζητήσεις, το άρθρο 23, που αφορά την έκταση του δικογράφου στις δίκες ενώπιον του Συμβουλίου της Επικρατείας, που δεν πρέπει να είναι πάνω από 20 σελίδες για τα δικόγραφα των υπομνημάτων και 30 σελίδες για τα δικόγραφα των ενδίκων βοηθημάτων και μέσων που κατατίθενται στο Δικαστήριο, όπως και τα δικόγραφα προσθέτων λόγων και των παρεμβάσεων. Παρά την θετική άποψη που επεφύλαξε η Ένωση Δικαστικών Λειτουργών του Συμβουλίου της Επικρατείας κατά την ακρόαση των φορέων, είναι μία πρόβλεψη που έχει προκαλέσει πολύ σοβαρό προβληματισμό, όπως εύστοχα υποστήριξε και ο Πρόεδρος της Ολομέλειας των Δικηγορικών Συλλόγων Ελλάδος.
Σε κάθε περίπτωση και εν αναμονή της νομοτεχνικής βελτίωσης που υποσχεθήκατε χθες στην Επιτροπή, πρέπει να αναλογιστούμε ότι είναι προβληματικό επί της αρχής ο νομοθέτης να προσδιορίζει από πριν την έκταση των επιχειρημάτων των δικηγόρων. Το να υποδείξει ο νομοθέτης στον δικηγόρο πώς να κάνει τη δουλειά του και όχι το αρμόδιο Δικαστήριο μέσω του Κανονισμού Λειτουργίας του είναι κατά την άποψή μου μία εσφαλμένη παρέμβαση.
Μία παρέμβαση μάλιστα που γίνεται χωρίς ο νομοθέτης να έχει στα χέρια του μία εμπεριστατωμένη μελέτη, πρόσφατα στατιστικά στοιχεία που να δείχνουν ότι η έκταση του δικογράφου συμβάλλει ουσιωδώς στην επιβράδυνση της απονομής της δικαιοσύνης. Προφανώς και θα ήταν αστείο να ισχυριστεί κάποιος ότι η μείωση των σελίδων ενός δικογράφου ενώπιον του Συμβουλίου της Επικρατείας μπορεί πράγματι να συμβάλει στην επιτάχυνση της απονομής της δικαιοσύνης. Από την πλευρά μας κύριε Υπουργέ οφείλουμε να σας προειδοποιήσουε ότι το μόνο που θα πετύχετε θα είναι η καταστρατήγηση της διάταξης στην πράξη, καθώς οι δικηγόροι, αντί να δίνουν τη μάχη του επιχειρήματος, θα δίνουν την μάχη της γραμματοσειράς και του διάστιχου.
Υπάρχουν άλλες πρωτοβουλίες και τρόποι με τους οποίους μπορεί να επιτευχθεί αποφασιστικά η επιτάχυνση της δικαιοσύνης. Επιμένω εδώ και χρόνια για τη σημασία του θεσμού της διαμεσολάβησης. Η εμπέδωση της διαμεσολάβησης θα συνέβαλλε καθοριστικά στην ουσιαστική αποσυμφόρηση των δικαστηρίων. Εσείς την εισηγηθήκατε υπουργός με το ν. 4640/2019 και πραγματικά θα ήθελα να μας πείτε σήμερα ποια είναι η πορεία υλοποίησής του. Έχει καθυστερήσει η προώθηση εκ μέρους του Υπουργείου του θεσμού της διαμεσολάβησης, όπως έχει καθυστερήσει η συνεπιμέλεια και όπως παραδεχθήκατε χθες και η επαναφορά του θεσμού της κοινωφελούς εργασίας, η οποία ανεστάλη επ’ αόριστον με το άρθρο 93 του ν. 4623/2019.
Τέλος θα ήθελα να κλείσω την ομιλία μου με το άρθρο 32 του σχεδίου νόμου που αφορά την παραχώρηση της κυριότητας των καταστημάτων κράτησης και σχετικών οικοπέδων στο Υπουργείο Προστασίας του Πολίτη από το Ταμείο Χρηματοδότησης Δικαστικών Κτιρίων ( ΤΑ.Χ.ΔΙ.Κ.).
Μετά από πίεση της ειδικής Αγορήτριας του Κινήματος Αλλαγής, είπατε χθες στην Επιτροπή ότι θα φέρετε νομοτεχνική βελτίωση που θα εξειδικεύει το τι σημαίνει “έσοδο” από την διαχείριση των ακινήτων που αφορούν το ΤΑ.Χ.ΔΙ.Κ. Περιμένουμε να τη δούμε και να την αξιολογήσουμε. Ως αρμόδιος τομεάρχης του Κινήματος Αλλαγής για το σωφρονιστικό σύστημα, θα ήθελα σε αυτό το σημείο να πω το εξής κύριε Υπουργέ:
Έχουμε επανειλημμένα επισημάνει ότι ο φυσικός χώρος της έκτισης των ποινών είναι το παραχωρούν σήμερα Υπουργείο, το Υπουργείο Δικαιοσύνης. Θα παρακολουθήσουμε τη διαχείριση την οποία θα κάνει το ΠΡΟΠΟ. Επειδή στο άρθρο γίνεται αναφορά και στα έσοδα των φυλακών, θυμίζω ότι, σύμφωνα με τον Σωφρονιστικό Κώδικα, οι φυλακές διαθέτουν έναν ειδικό λογαριασμό, τα Κεφάλαια Εργασίας Κρατουμένων και δύο ταμεία, το Ταμείο Κέρδους Σιγαρέτων και το Ταμείου Φιλοπτώχων. Τα χρήματα αυτά μέχρι τώρα ήταν σημαντικές πηγές για την κάλυψη βασικών αναγκών των φυλακών και των κρατουμένων. Ελπίζουμε ότι τα ταμεία θα συνεχίσουν να επιτελούν το σκοπό τους.
Είναι όμως και μια καλή ευκαιρία να θυμίσουμε κάτι. Ως γνωστόν, οι αγροτικές φυλακές, με το νόμο 4760/2020 ερήμωσαν, κρατούμενοι γύρισαν πίσω στις υπερπλήρεις κλειστές φυλακές και δυσχεράνθηκαν οι προϋποθέσεις μεταγωγής στις αγροτικές, Η Αγιά Χανίων, έχει ποσοστό πληρότητας περίπου 71%, η Κασσάνδρα 65%, η Τίρυνθα 50%, η Κασσαβέτεια 40%. Πρωτόγνωρη εικόνα για ελληνικές φυλακές.
Υπάρχει ανησυχία για το μέλλον των αγροτικών φυλακών. Είναι λοιπόν μια καλή ευκαιρία το ΠΡΟΠΟ να δείξει έμπρακτα το ενδιαφέρον του για το σωφρονιστικό σύστημα και να επιδιώξει να ανατρέψει την διυπουργική απόφαση του 2014 με την οποία μεταβιβάστηκαν και περιήλθαν στην πλήρη κυριότητα, νομή και κατοχή του Ταμείου Αξιοποίησης Ιδιωτικής Περιουσίας του Δημοσίου ΑΕ (Τ.Α.Ι.ΠΕ.Δ.), περιουσιακά στοιχεία κυριότητας του Ελληνικού Δημοσίου και διοίκησης και διαχείρισης του Υπουργείου Δικαιοσύνης τότε Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, χωρίς αντάλλαγμα, και συγκεκριμένα έκταση 914.099,72 τ.μ. που ανήκε στην Αγροτική Φυλακής Κασσάνδρας. Ακουγόταν τότε, το 2014, ότι επρόκειτο να γίνει γήπεδο γκόλφ από ιδιώτη μεγαλοεπιχειρηματία.
