13 Ιανουαρίου 2021
“Πρέπει λοιπόν να αποσύρετε αυτό το νομοσχέδιο για το καλό όχι πλέον της ελληνικής Δημόσιας Διοίκησης, γιατί δεν περιμένουμε πλέον κανένα καλό από σας, αλλά για να μην κλονισθεί η εθνική και η κοινωνική συνοχή διότι αυτό το νομοσχέδιο είναι διχαστικό, είναι ένα πολιτικό κακούργημα. Υπάρχει μόνο μία οδός. Να το αποσύρετε.”
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι τα λόγια αυτά δεν είναι δικά μου. Εκστομίστηκαν στις 2 Φεβρουαρίου 1994 από τούτο εδώ το Βήμα κατά τη διάρκεια της κοινοβουλευτικής συζήτησης επί του νσχ που ίδρυσε το ΑΣΕΠ. Ανήκουν στον εισηγητή της αξιωματικής αντιπολίτευσης κύριο Βύρωνα Πολύδωρα και αποδίδουν με τον πιο αυθεντικό τρόπο την τότε θέση της ΝΔ για το ΑΣΕΠ, η οποία και το καταψήφισε.
Από τότε βεβαίως κύλησε πολύ νερό στο αυλάκι. Σταδιακά το ΑΣΕΠ καταξιώθηκε στη συνείδηση των πολιτών και αναγκάζεται σήμερα ακόμη και η ΝΔ να του πλέξει το εγκώμιο. Βεβαίως το ρουσφέτι των προσλήψεων δεν εξαλείφθηκε με το ΑΣΕΠ. ‘Όσοι διατελέσαμε δήμαρχοι την εποχή των μνημονίων, ιδίως τα έτη 2011-2015, καταβάλαμε μεγάλα αποθέματα ψυχικού σθένους, χρόνου και ενέργειας με το πρόβλημα των συμβασιούχων που κληρονομήσαμε. Δίκες επί δικών, διαρκείς απεργίες, στάσεις εργασίας και διαδηλώσεις των εργαζομένων, καταλήψεις δημοτικών κτηρίων και εγκαταστάσεων. ‘Ολα αυτά τα ζήσαμε χωρίς μάλιστα να γνωρίζουμε με πόσους εργαζόμενους θα βρισκόμασταν την επόμενη μέρα. ‘Ενα δικαστήριο έκρινε ότι κάποιοι συμβασιούχοι που είχαν απολυθεί έπρεπε να επιστρέψουν, άλλο δικαστήριο ότι κάποιοι άλλοι έπρεπε να αποχωρήσουν. Μια αφάνταστη ταλαιπωρία όχι μόνο για τους δήμους και τους κατοίκους, αλλά και για τους ίδιους τους εργαζόμενους, οι οποίοι πληρώνονταν με το μπλοκάκι, παρέμεναν διαρκώς εκλογικοί όμηροι δημάρχων και επίδοξων δημάρχων, παρόλο που ίδιοι υπηρετούσαν πάγιες και διαρκείς ανάγκες και έπρεπε να έχουν μονιμοποιηθεί. Δεν γνωρίζω εαν το έχουμε συνειδητοποιήσει, αλλά λόγω των έκτακτων προσλήψεων της κυβέρνησης για την αντιμετώπιση της πανδημίας, δημιουργούμε τη νέα γενιά συμβασιούχων.
Το ΑΣΕΠ, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, έχει πια καταξιωθεί στη συνείδηση των Ελλήνων γιατί επέβαλε την αντικειμενικότητα στη διαδικασία με την οποία προσλαμβάνονται οι πολίτες στη δημόσια διοίκηση. Την αντικειμενικότητα στο μέγιστο βαθμό, όχι όμως και την αξιοκρατία. Γιατί αυτό το δεύτερο είναι πολύ πιο σύνθετο. Η αξιοσύνη των ανθρώπων έχει πολλές όψεις. Μπορούμε να τη μετρήσουμε και να τη σταθμίσουμε με πολλά κριτήρια, χωρίς να είμαστε ποτέ βέβαιοι ότι επιλέγουμε τους καλύτερους ή μάλλον τους καταλληλότερους για τις θέσεις που προορίζονται. Τα τελευταία χρόνια προτιμάμε τη μοριοδότηση με βάση τα πτυχία και τα διπλώματα. ‘Εχουμε διεξαγάγει ελάχιστους γραπτούς διαγωνισμούς, παρόλο που τους προέβλεπε ήδη ο ιδρυτικός νόμος του ΑΣΕΠ και έχουμε καταργήσει την προφορική συνέντευξη μετά τον εξευτελισμό που υπέστη στα χρόνια 2004-2009.
Καλά τα πτυχία και τα διπλώματα, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, αλλά από μόνα τους πιστοποιούν μόνο την κατοχή κάποιων γνώσεων. Κατά τα λοιπά, δεν εγγυώνται την εργατικότητα ή την ικανότητα του υπαλλήλου να συναλλάσσεται με τους πολίτες ούτε να διαχειρίζεται με αποτελεσματικότητα ανθρώπινους και υλικούς πόρους ούτε να λαμβάνει τις κατάλληλες αποφάσεις όταν καλείται, από θέση ευθύνης πια, να προβεί σε κρίσιμες επιλογές και να πάρει δύσκολες αποφάσεις. Τις δεξιότητες αυτές, στον βαθμό που είναι δυνατόν στο στάδιο της πρόσληψης να τις διαγνώσουμε, μπορούμε να το πετύχουμε μόνο με τους γραπτούς διαγωνισμούς και την προφορική συνέντευξη. Η τελευταία πρέπει να είναι δημόσια και τα μέλη της Επιτροπής που την διεξάγει να αιτιολογούν τη γνώμη τους, όπως προβλέπει και η νομολογία του ΣτΕ.
Κατά την τελευταία αγόρευσή του στην Επιτροπή, ο κύριος Θεοδωρικάκος μας είπε ότι δημόσια προφορική συνέντευξη δεν έχει γίνει ποτέ στον δημόσιο τομέα. Ο πρώην υπουργός κάνει λάθος. Σας βεβαιώνω ότι μέχρι το 2010, οι προσλήψεις προσωπικού στον ΣτΠ γίνονταν επί τη βάσει τυπικών προσόντων αλλά και με δημόσια προφορική συνέντευξη. Προσωπικά έχω συμμετάσχει σε πάνω από 500 δημόσιες προφορικές συνεντεύξεις, στις οποίες μπορούσαν να είναι και πολύ συχνά ήταν ήταν παρόντες και οι συνυποψήφιοι. Ας προβλέψουμε τουλάχιστον τούτο, κύριε Υπουργέ, τη δυνατότητα να είναι παρόντες και οι συνυποψήφιοι. Αποτελεί σημαντικότατη εγγύηση διαφάνειας απέναντι στην αυθαιρεσία.
‘Ομως το θέμα της ποιότητας του έμψυχου δυναμικού μιας δημόσιας διοίκησης δεν εξαντλείται στα διαδικαστικά της πρόσληψης. Εξίσου σημαντικό είναι και η αξιοκρατική επιλογή των προϊσταμένων στη δημόσια διοίκηση. Ήδη τον Μάρτιο του 2010, πριν από το πρώτο Μνημόνιο, η Βουλή ενέκρινε το νσχ που θα γινόταν ο νόμος 3839 και προέβλεπε την επιλογή των Γενικών Δ/ντών από το ΕΙΣΕΠ (Ειδικό Συμβούλιο Επιλογής Προϊσταμένων), ανεξάρτητο όργανο που απαρτιζόταν από 5 μέλη του ΑΣΕΠ και έναν εκπρόσωπο του ΣτΠ. Το όργανο αυτό είχε την ευθύνη της επιλογής των Γ. Δ/ντών, της διεξαγωγής γραπτών διαγωνισμών αλλά και των προφορικών συνεντεύξεων, στις οποίες είχαν τη δυνατότητα να παρίστανται και οι συνυποψήφιοι του εξεταζόμενου υποψηφίου. Επίσης, η επιλογή όλων των γενικών διευθυντών και διευθυντών στο δημόσιο θα γινόταν πλέον βάσει γραπτών εξετάσεων και συνεντεύξεων, με εγγυήσεις διαφάνειας. Η θητεία των γενικών διευθυντών ήταν 5ετής προκειμένου, για ευνόητους λόγους, να υπερβαίνει τη θητεία της κυβέρνησης. Τον πρωτοποριακό αυτό νόμο εισηγήθηκε τότε ο κύριος Γιάννης Ραγκούσης ως αρμόδιος υπουργός της Κυβέρνησης Παπανδρέου, η οποία κατόρθωσε μέσα στη δίνη της κρίσης να υπερψηφίσει άλλη μια μεγάλη μεταρρύθμιση. Αλλά και πάλι βρέθηκε μόνης της· ο νόμος καταψηφίστηκε από τον ΣΥΡΙΖΑ και από τη ΝΔ, η οποία μάλιστα αποχώρησε κατά την επί της αρχής συζήτηση. Ο κ, Βορίδης, ως μέλος τότε άλλου κόμματος, στηλίτευσε αυτή την αποχώρηση με τα εξής λόγια “…Αυτό το οποίο απασχολεί την Αξιωματική Αντιπολίτευση (δηλαδή τη Ν. Δημοκρατία) είναι να μη θιγούν κάποια κατεστημένα της μέσα στη Δημόσια Διοίκηση, γι’αυτό θα δώσει την υπέρ πάντων μάχη και την μέχρι εσχάτων…”. Ο σημαντικός αυτός νόμος μπήκε στο ψυγείο το 2013, με αποτέλεσμα οι επιλογές των προϊσταμένων να περιέλθουν και πάλι στη διάκριση της εκάστοτε πολιτικής ηγεσίας.
Αυτό που θέλω εν ολίγοις να πω, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, είναι ότι η Νέα Δημοκρατία δεν με πείθει ότι αυτό που στην πραγματικότητα θέλει είναι να προχωρήσει στον εκσυγχρονισμό της δημόσιας διοίκησης. Η κυβέρνηση μας έχει φουσκώσει στις μεγαλοστομίες από την πρώτη ημέρα που ανέλαβε. Ας αναρωτηθούμε λοιπόν : Είναι επιτελικό το κράτος που διευθύνεται από μια κυβέρνηση μαστοδοντικών διαστάσεων με 57 μέλη; Είναι καλή νομοθέτηση οι τροπολογίες της τελευταίας στιγμής που κάθε μια τους έχει μέγεθος νομοσχεδίου; Τηρείται η αρχή της συνέχειας του κράτους όταν διορίζετε συνεχώς μετακλητούς υπαλλήλους ακόμη και σε διευθυντικές θέσεις όπως στο Υπουργείο Μεταναστευτικής Πολιτικής; Μήπως μας δουλεύετε κανονικά όταν μας λέτε ότι ο πρώτος διαγωνισμός ΑΣΕΠ θα διεξαχθεί στα τέλη του 2022, δηλαδή μετά από 2 χρόνια, αφού βεβαίως μέχρι τότε θα έχετε προσλάβει από το παράθυρο ένα σωρό υπαλλήλους; Πολλοί πιστεύουν ότι το αποφασιστικό βήμα για τον εκσυγχρονισμό της διοίκησης είναι η ψηφιακή διακυβέρνηση. Μέγα λάθος! Η τεχνολογία είναι απλώς ένα μέσο. Αυτό όμως που μετρά είναι οι άνθρωποι. Πάνω από όλα, η δημόσια διοίκηση απαιτεί ανθρώπους ικανούς, εργατικούς και αφοσιωμένους στο καθήκον. Και αυτό με τη σειρά του προϋποθέτει αξιολόγηση. Περιμένουμε λοιπόν το νσχ για την αξιολόγηση των δημοσίων υπαλλήλων, κύριε Υπουργέ, που ελπίζουμε πως θα έχει καλύτερη τύχη από την παταγώδη αποτυχία του νομοθετήματος που είχε εισηγηθεί ο σημερινός πρωθυπουργός όταν ήταν υπουργός διοικητικής μεταρρύθμισης το 2013. Και περιμένουμε βεβαίως να δούμε και το άλλο νομοσχέδιο που έχει εξαγγείλει ο προκάτοχός σας. Το νομοσχέδιο για την τοπική αυτοδιοίκηση. Θα τολμήσετε να προχωρήσετε σε μια πραγματική διοικητική αποκέντρωση; Θα κάνουμε επιτέλους το αποφασιστικό βήμα προς την υπέρβαση του υπερσυγκεντρωτικού κράτους που παράγει γραφειοκρατία και διαφθορά; Θα προχωρήσουμε στη δημιουργία μητροπολιτικής διακυβέρνησης, τουλάχιστον στην Αττική και στην ευρύτερη Θεσσαλονίκη; Θα έχετε το θάρρος να καταργήσετε τον κατακερματισμό του Λεκανοπεδίου Αττικής σε 66 δήμους; Εδώ είμαστε λοιπόν και περιμένουμε να δούμε μέχρι που πραγματικά φτάνει ο μεταρρυθμιστικός οίστρος της κυβέρνησής σας
