Ερώτηση: Θάνατος κρατουμένου που συμμετείχε σε πρόγραμμα του ΟΚΑΝΑ στη φυλακή Κορυδαλλού

Αθήνα, 21 Οκτωβρίου 2019

ΕΡΩΤΗΣΗ

Προς: Υπουργό Προστασίας του Πολίτη

Θέμα: Θάνατος κρατουμένου που συμμετείχε σε πρόγραμμα του ΟΚΑΝΑ στη φυλακή Κορυδαλλού

Κύριε Υπουργέ,

Στις 13 Οκτωβρίου 2019 ανακοινώθηκε από το Υπουργείο σας ο θάνατος κρατουμένου στις φυλακές Κορυδαλλού. Σύμφωνα με το περιεχόμενο της ανακοίνωσης, ο κρατούμενος ελάμβανε βαριά θεραπευτική αγωγή και εκρατείτο σε Ειδικό Χώρο από την 02/10/2019, ενώ από την 07/10/2019 είχε ενταχθεί στο πρόγραμμα του ΟΚΑΝΑ για χορήγηση υποκατάστατων. Τελικά, μόλις έξι μέρες μετά, ο κρατούμενος απεβίωσε.

Ασφαλώς, ο θάνατος ενός ανθρώπου συχνά επέρχεται κατά τρόπο αιφνιδιαστικό και αναπότρεπτο. Στα καταστήματα κράτησης πάντως, με δεδομένη τη στέρηση της ελευθερίας κίνησης των εγκλείστων, η Πολιτεία οφείλει να επιδεικνύει αυξημένη μέριμνα στα θέματα προστασίας της ζωής και της υγείας των κρατουμένων, παρέχοντας σε αυτούς επίπεδο  ιατροφαρμακευτικής φροντίδας αντίστοιχο, τουλάχιστον, με εκείνο που παρέχει στους ελεύθερους πολίτες. 

Σχετικά με το ζήτημα της τοποθέτησης του τελικώς αποθανόντος κρατουμένου σε Ειδικό Χώρο, παρατηρούμε τα εξής : Σύμφωνα με τα κριτήρια που θέτει η  Ευρωπαϊκή Επιτροπή για την Πρόληψη των Βασανιστηρίων (CPT) https://rm.coe.int/16806ccc53), σε τέτοιες περιπτώσεις, ο ρόλος του  ιατρικού προσωπικού είναι πολύ σημαντικός, καθώς, μεταξύ άλλων, θα πρέπει να ενημερώνεται για κάθε τέτοια τοποθέτηση και θα πρέπει να επισκέπτεται τον κρατούμενο αμέσως μετά την τοποθέτησή του και κατόπιν, σε τακτικά διαστήματα, τουλάχιστον μια φορά την ημέρα και να του παρέχει άμεση ιατρική βοήθεια και θεραπεία όπως απαιτείται. Το ιατρικό προσωπικό, θα πρέπει να δίνει αναφορά στο διευθυντή των φυλακών όποτε η υγεία ενός κρατούμενου βρίσκεται σε σοβαρό κίνδυνο από την παραμονή του σε τέτοιο Ειδικό Χώρο. 

Εύλογες απορίες εγείρει το γεγονός ότι μόλις έξι ημέρες μετά την ένταξη του κρατουμένου σε πρόγραμμα του ΟΚΑΝΑ, αυτός απεβίωσε. Σύμφωνα μάλιστα με δημοσιεύματα, έχει συμβεί και στο παρελθόν περιστατικό θανάτου κρατουμένου που είχε ενταχθεί στο πρόγραμμα του ΟΚΑΝΑ (25/12/2018).

Στην Ετήσια Έκθεση του Υπουργείου Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων έτους 2017, προς την Εθνική Επιτροπή Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, (σελ 31, http://www.nchr.gr/images/pdf/ aithsies_ektheseis/ Ekthesi%20YpDikaiosynis%202017.pdf) αναφέρεται ότι ομάδα εργασίας για την αξιολόγηση των προγραμμάτων υποκατάστασης, στα Καταστήματα Κράτησης Κορυδαλλού και Πάτρας, παρέδωσε σχετικό πόρισμα. Ακολούθως, συστάθηκε κοινή ομάδας εργασίας με εκπροσώπους του εν λόγω Υπουργείου και του ΟΚΑΝΑ με αντικείμενο την υλοποίηση των προτάσεων του πορίσματος.

Δεδομένου ότι τον κρατούμενο τον εντόπισε στον Ειδικό χώρο σωφρονιστικός υπάλληλος, σε κακή κατάσταση ή ήδη νεκρό, στις 11.40’ και όχι κάποιος γιατρός του καταστήματος εκείνη την ώρα ή λίγο νωρίτερα ή νωρίς το πρωί

Δεδομένου ότι το ζήτημα της αντιμετώπισης της τοξικοεξάρτησης στις φυλακές απασχολεί έντονα τον δημόσιο διάλογο, ενώ οι πρόσφατες νομοθετικές εξελίξεις για την αλλαγή της λειτουργίας του ΚΕΘΕΑ έχουν εγείρει, όπως γνωρίζετε, τεράστιο κύμα αντιδράσεων. [Ας σημειωθεί ότι το 2018 λειτούργησαν 19 προγράμματα συμβουλευτικής και 4 μονάδες απεξάρτησης στις φυλακές, ειδικά δε στη φυλακή Διαβατών η Θεραπευτική Κοινότητα ΚΕΘΕΑ ΠΡΟΜΗΘΕΑΣ είναι η πρώτη στην Ελλάδα μονάδα απεξάρτησης  που λειτουργεί μέσα σε σωφρονιστικό κατάστημα, σε 24ωρη βάση και σε αυτόνομη πτέρυγα].

Δεδομένου ότι ο ΟΚΑΝΑ λειτουργεί στις φυλακές Κορυδαλλού και Πατρών, μέχρι σήμερα μόνο Προγράμματα Υποκατάστασης δηλ. μείωσης της βλάβης και όχι Προγράμματα (Μονάδες) Ολοκληρωμένης Φροντίδας Απεξάρτησης, τα οποία περιλαμβάνουν και το στάδιο της επανένταξης μέσω προγραμμάτων ψυχοκοινωνικής στήριξης. 

Ερωτάσθε κ Υπουργέ:

1. Ποιο ήταν το συνολικό καθεστώς κράτησης του θανόντος; Είχαν υπάρξει διαδικασίες για την τυχόν πρόωρη αποφυλάκιση του κρατουμένου για λόγους υγείας;
2. Για ποιο λόγο και με ποια διαδικασία αποφασίστηκε η τοποθέτηση του κρατουμένου στον Ειδικό Χώρο; Για ποιο λόγο δεν κρίθηκε σκόπιμη η μεταφορά του στο Νοσοκομείο Κρατουμένων Κορυδαλλού ή σε άλλο νοσοκομείο κατάλληλο και αντ΄αυτού εντάχθηκε σε πρόγραμμα του ΟΚΑΝΑ;
3. Έχει διαταχθεί η διοικητική έρευνα του περιστατικού; ‘Eχει ζητηθεί ιατροδικαστική έκθεση;
4. Προτίθεσθε να συνεχίσετε την αξιολόγηση των προγραμμάτων του ΟΚΑΝΑ στις φυλακές Κορυδαλλού και Πατρών προς τη κατεύθυνση της λειτουργίας Μονάδων Ολοκληρωμένης Φροντίδας Απεξάρτησης; 
5. Ποια θα είναι η στάση σας απέναντι στα ήδη υπάρχοντα προγράμματα του ΚΕΘΕΑ στις φυλακές, όσον αφορά τους όρους λειτουργίας τους; 

Ο Ερωτών Βουλευτής 

Γιώργος Καμινης